Plan budowy makiety kolejowej

Bartłomiej Kwiatek

Po przeczytaniu wielu komentarzy i porad mogę odpowiedzieć sobie na kilka podstawowych pytań.

Jaką wybrać skalę?

Jest kilka podstawowych opcji. H0 (1/87), TT (1/120) i malutkie N (1/60). Mimo sentymentu do TT wybieram H0, ze względu na większą ilość detali, większy wybór modeli oraz możliwość dodania wąskiego toru:
– H0e – odpowiednik toru 750mm.
– H0m – odpowiednik toru 1000mm (niestety nikt nie produkuje seryjnych modeli PKP).

Jakie wybrać tory?

Żadne produkowane szyny H0 nie mają wysokości będącej 87 częścią wysokości prawdziwej szyny. Gdyby trzymać się skali i przyjmując do liczenia wysokość szyny S49 (149,0 mm), to szyna „idealna” w H0 powinna mieć zaledwie 1,71 mm wysokości. Jak łatwo policzyć, szyny w torach PIKO są prawie o połowę wyższe (2,5 mm) niż powinny być – to jest 46% więcej niż szyna „idealna”. Dla porównania szyny w torach firmy Roco (o wys. 2,1 mm) są wyższe o niespełna 23% od szyny „idealnej”. Zatem wybór producenta torów, to również wybór końcowego efektu wizualnego.

Poza tym Piko jest dość tanie i solidniej wykonane niż inne tanie odpowiedniki. Przyczepić się można tylko do tego, że ze względu na wysoki profil nie jest zgodne ze standardami robienia makiet i wygląda mniej realistycznie. Oferuje jedynie 4 podstawowe promienie skrętu. Dla mnie zaletą jest prostota wymiaru 470mm i łączenie torów bez dodatkowych przejściówek. Roco oferuje 5 promieni skrętu, ale rozjazdy wymagają dodatkowych przejściówek. Jest bardziej realistyczne, niektóre rozjazdy mają polaryzację.

Tory są dostępne w wersji z nasypem i bez. Na makiecie lepiej osadzić tory bez nasypu i potem je „zaszutrować”. Jeżeli flex w H0, to tylko Tillig albo Roco.

Charakterystyka torów w skali H0 dla PIKO i Roco

Zasilanie

Kolejną ważną kwestią jest rodzaj zasilania lokomotywy. Może to być analogowo, czyli liczba votów w torach określa z jaką prędkością pojedzie pociąg. Wymaga to zastosowania tzw. odcinków izolowanych, czyli całe torowisko dzielimy na niezależnie elektrycznie sekcje. Do każdej sekcji trzeba oddzielnie doprowadzić zasilanie, które jest przydzielane ze specjalnego pulpitu sterowniczego. Dzięki temu jeden skład może stać, a inny może jechać. Niestety organizacja przejazdów może być dość skomplikowana. Rozwiązaniem tego problemu jest „cyfra”, czyli DCC (ang. Digital Command Control). Takie rozwiązanie wymaga jednak odpowiednich dekoderów w lokomotywie. Te tańsze ich nie posiadają i mogą nie mieć możliwości przerobienia. Wg mnie cyfryzacja takiego torowiska da więcej frajdy. Na zwykłej makiecie infrastruktury (rozjazdy, światła) najlepiej wykorzystać analogowe przełączniki.

Zabawę małymi kolejkami można uprawiać na dywanie (tutaj warto zastosować tory z nasypem plastikowym lub gumowym, aby nie zniszczyć torów) lub na makiecie. Makieta może być mała (domowa) lub w formie modułu zrobionego wg odpowiedniego standardu (np. FREMO), który można łączyć z modułami innych pasjonatów. Rozwiązanie typu „tort” i FREMO to dwa światy, w których zupełnie o co innego chodzi.

Podsumowanie

Ja szukałem rozwiązania idealnego, który łączy kilka ważnych cech:

  • całość zrealizowana jako dwu torowy owal, co umożliwi niezależny ruch pociągów
  • zastosowanie torów łukowych o promieniu od ok 420mm, bo mniejsze mogą sprawiać problemy
  • dość duża stacja z oddzielnym peronem oraz rozjazdami przed i za stacją
  • bocznica towarowa z wieloma rozjazdami, do manewrowania czy postoju
  • możliwość podzielenia na moduły, aby makieta nieużywana zajmowała mało miejsca

Parametry:

  • wymiar modułów kwadratowych: 550 x 550 mm
  • wymiar modułów prostokątnych: 940 x 550 mm
  • wymiar po złożeniu: 2980 x 1100 mm
  • torowisko: PIKO A-Gleis
  • w oparciu o zestawy torowe PIKO A+B+D+2E oraz kilka tortów na sztuki
  • promień łuków zewnętrznych: PIKO R3 500 mm
  • promień łuków wewnętrznych: PIKO R2 437,4 mm
  • przestrzeń peronowa między torami na stacji: 92,8 mm
  • przestrzeń między torami na szlaku: 61,9 mm
  • planowane zasilanie torów: DCC
Schemat domowej makiety opartej o moduły zrealizowany za pomocą programu RailModeller

Baza wiedzy

Przygotowując opracowanie korzystałem z następujących stron internetowych: